Covid 19 /Corona Salgını Kamu Kurumları ile Yapılan İnşaat Sözleşmelerini Nasıl Etkiler?
Corona (Covid 19) virüsünün tüm Dünyayı tehdidi nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü ve devletler pandemi yani salgın hastalık durumu ilan edip olağanüstü önlemler almış durumda.
Bu durum hukukumuzda mücbir sebeplerden biri sayılmakta ve tüm sözleşmeleri etkilemektedir.
Bu konuda ilk dikkat çeken konu kamuya yol, baraj, hastahane, okul gibi yapılar için yapılan kamu müteahitlik sözleşmeleridir.
Mücbir sebeplerin ortaya çıkması da kamu inşaat sözleşmelerinin feshi için bir sebeptir. Mücbir sebepler 4375 sayılı KİSK. madde 10’da şöyle sayılmıştır: “Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:
a) Doğal afetler.
b) Kanuni grev.
c) Genel salgın hastalık.
d) Kısmî veya genel seferberlik ilânı.
e) Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.
Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.”
KİSK. m. 23 gereğince “mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir”.
Bu konuda 01.04.2020 tarihinde 2020/5 nolu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (istisnaları dahil) ile bu Kanundan istisna edilen düzenlemeler kapsamında gerçekleştirilen ihaleler sonucunda imzalanan sözleşmelerde Covid 19 salgını nedeniyle sözleşme konusu işin yerine getirilmesinin geçici veya sürekli olarak, kısmen veya tamamen imkansız hale geldiğine ilişkin başvuruların durumu ispatlayan belgelerle sözleşmenin tarafı olan ilgili kamu kurumuna yapılması belirtilmiştir. Sözleşme yapılan kamu kurumları 4735 sayılı Kanunun 10. Maddesi ve diğer mevzuat doğrultusunda başvuruları inceleyecek ve Hazine ve Maliye Bakanlığının değerlendirmesini alacaktır. İlgili kamu kurumları tarafından yapılan değerlendirme sonucunda ortaya çıkan durumun yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, yüklenicinin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmesine engel nitelikte olması ve yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi şartlarının birlikte gerçekleştiğinin tespit edilmesi üzerine sure uzatımı verilmesine veya sözleşmenin feshine karar verilebilecektir.
Bu Genelgede yer alan;
- ortaya çıkan durumun yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması,
- yüklenicinin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmesine engel nitelikte olması ve
- yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi
şartları zaten Covid 19 salgını sebebiyle gerçekleşmiş durumda olduğundan yükleniciden kaynaklanan özel bir durum yokya kamu inşaat sözleşmeleri kolayca feshedilecek ve yüklenici yaptığı işlerin bedelini alacak ve yapamadığı kısımlar için ceza ödemekten kurtulacaktır.
Yüklenici salgın sebebiyle sözleşme feshine gitmek yerine sure uzatımı isteyerek sözleşmeyi baştan anlaşıldığı koşullarla yerine gitmek de isteyebilir. Bu durumda yapılan başvuruda bu yönde talep ilgili kamu kurumuna yapılacak ve ilgili kurum da uygun olan miktarda süre uzatımı yapacaktır.
Ancak sözleşme yapılan kamu kurumunun gerek sure uzatımı ve gerekse sözleşme feshine gitmemesi halinde bu yönde dava açılarak aynı sonuçlar mahkeme aracılığı ile de alınabilir. Ancak salgın hastalık sebebiyle pek yargıtay kararları olmadığı için açılacak davalarda uyuşmazlık her iki tarafında tahmin edemeyeceği yargı kararlarına konu olabilir. Bu yüzden bu yöndeki davalara uzman hukukçularla hazırlanmanızı tavsiye ederiz.
