Alacaklının alacağı sebebiyle borçludan haczedilen malların paraya çevrilebilmesi, bir diğer anlatım ile satılabilmesi için, kural olarak söz konusu satışın alacaklı ya da borçlu tarafından talep edilmiş olması gerekir (1). Satış talebinde bulunmak herhangi bir resmi şekle bağlanmamıştır ancak talebin haciz koyduran icra dairesine yapılması şarttır (2). Alacaklı satış talebinde bulunmuş ise, satış giderlerini peşin ödemesi gerekmektedir (3). 6352 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile taşınır ve de taşınmaz mallar için hacizden itibaren satış talep etme süresi değiştirilmiştir. İcra ve İflas Kanununun (İİK) 106’ncı maddesi uyarınca; (i) haczolunan mal taşınır ise eskiden bir yıl olan satış talep etme süresi hacizden itibaren altı aya, (ii) haczolunan mal taşınmaz ise hacizden itibaren iki yıl olan satış talep etme süresi bir yıla indirilmiştir.
Taşınır malların satılması İİK’nun 112 ve 119’uncu maddeleri arasında düzenlenmiştir. İİK’nun 112’nci maddesi uyarınca taşınır mallar satış talebinden itibaren iki ay içinde satılır. Taşınır mallar açık arttırma yolu ile satılır. İİK’nun 114’üncü maddesi uyarınca açık arttırmanın nerede yapılacağı, gün ve saati ilan edilecektir. Açık arttırmanın tarzını, yerini, gününü ve ilanın gazete ile yapılıp yapılmayacağını icra müdürü takdir ve tespit edecektir. Söz konusu takdir yetkisini kullanırken ilgililerin menfaatlerine en uygun şartları sağlaması gerekmektedir (4). 6352 sayılı Kanun ile İİK’nun 114’üncü maddesine satış ilanının elektronik ortamda da yapılacağı eklenmiştir.
Taşınır bir malın satışı için açık arttırmaya elektronik ortamda teklif verme yoluyla başlanır. Elektronik ortamda teklif verme, birinci ihale tarihinden on gün önce başlar, ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer; ikinci ihalede ise elektronik ortamda teklif verme birinci ihaleden sonraki beşinci gün başlar, ikinci ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer. Elektronik ortamda verilecek teklifler haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde ellisinden az olamaz; teklif vermeden önce, haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde yirmisi nispetinde teminat gösterilmesi zorunludur. İİK’nun 115’inci maddesi uyarınca; ilan edilen yer, gün ve saatte başlayan açık arttırma elektronik ortamda verilen en yüksek teklif üzerinden başlatılır. Burada da arttırma bedelinin malın tahmin edilen bedelinin yüzde ellisini bulması gerekmektedir. Birinci ihalede alıcı çıkmazsa satış geri bırakılır, ancak ikinci ihalede de alıcı çıkmazsa satış talebi düşer.
Taşınmaz malların satışı ise İİK’nun 123 ve 136’ncı maddeleri arasında düzenlenmiştir. Hacizli taşınmazın satışını yapmaya yetkili, taşınmazın bulunduğu yer icra dairesidir. İİK’nun 123’üncü maddesi uyarınca taşınmazlar satış talebinden nihayet üç ay içinde satılacaktır. İcra dairesi taşınmazın bulunduğu yerin adetlerine göre en elverişli şekilde arttırma şartlarını tespit edecektir. Arttırma şartlarını içeren şartname, arttırmadan en az 10 gün süre ile icra dairesinde herkesin görmesi için açık bulundurulacaktır. Arttırma ilanı satıştan en az bir ay önce yapılmalıdır (5). Arttırma ilanında belirtilecek olan hususlar; (i) satılacak şeyin cinsi, (ii) mahiyeti, (iii) önemli vasıfları, (iv) tahmin edilen kıymeti, (v) bulunduğu yer, (vi) birinci ve ikinci ihalenin yapılacağı yer, gün ve saati, (vii) arttırmaya katılacakların haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde yirmisi değerinde pey akçesi veya milli bir bankanın teminat mektubunu tevdi etmeleri gerektiğidir (6).
İİK’nun 126’ncı maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca açık arttırmaya elektronik ortamda teklif verme yolu ile başlanacaktır. Elektronik ortamda teklif verme birinci ihale tarihinden yirmi gün önce başlar, ihalenin tamamlanacağı günden önceki günün sonunda sona erer. İkinci ihalede ise elektronik ortamda teklif verme birinci ihaleden sonraki beşinci gün başlar, ikinci ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer.
6352 sayılı Kanun ile, İİK’nun 124’üncü maddesine de (taşınır malların paraya çevrilmesinde olduğu gibi; İİK md. 114-115) elektronik ortamda teklif verilmesi ile ilgili ekleme yapılmıştır. Söz konusu değişiklik 115’inci madde ile paralelliğin sağlanabilmesi amacıyla yapılmıştır.
________________________________________
(1) KURU Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, İkinci Tıpkı Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul-Ocak 2006, s.515-516. İİK md.113
(2) KURU, a.g.e., s.517
(3) İİK md.59/I
(4) KURU, a.g.e., s.526-527, İİK md.114/II
(5) İİK md.126/I
(6) İİK md.126//III
(7) DİNÇ Mutlu, PALA KAYA Dilek, İcra ve İflas Kanunu, Seçkin Yayınları, Ankara 2012, s.84
