19 Aralık 2009 Tarihli 27437 Sayılı Resmi Gazete’de “Uluslararası Banka Hesap Numarası Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” yayınlandı. İşbu tebliğe göre Avrupa Ekonomik Alanında yer alan ülkelerdeki hesaba yapılan para transferlerinde alıcıya ait IBAN‘ın doğrulanması ve kullanılması zorunlu kılınmıştır. Ancak, bankalar ile yurt dışında sınır ötesi ödemeleri gerçekleştiren kuruluşlar arasında kendi nam ve hesaplarına gerçekleştirilen işlemler ile talep edilmesine rağmen müşteri tarafından alıcıya ait IBAN’ın bildirilemeyeceğine ilişkin müşterinin beyanının alındığı işlemlerde bu zorunluluk aranmamaktadır.
EFT Sistemi aracılığı ile hesaba yapılan para transferlerinde, talep edilmesine rağmen müşteri tarafından alıcıya ait IBAN’ın bildirilmeyeceğine ilişkin müşterinin beyanının alındığı işlemler hariç olmak üzere, alıcıya ait IBAN’ın doğrulanması ve kullanılması zorunludur. Bu tebliğ 1.1.2010 tarihinden itibaren yürürlüğü girecektir.
REESKONT VE AVANS İŞLEMLERİNDE UYGULANACAK FAİZ ORANI İNDİRİLDİ
22 Aralık 2009 Tarihli 27440 sayılı Resmi Gazete’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından çıkartılan tebliğ ile reeskont ve avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı indirilmiştir. Bu tebliğe göre; vadesine en az 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont işlemlerinde uygulanacak ıskonto faiz oranı yıllık %12, avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı ise yıllık %16 olarak tespit edilmiştir.
ÇEK KANUNU YAYIMLANDI
20 Aralık 2009 tarih 27438 sayılı Resmi Gazete’de “Çek Kanunu” yayınlandı. Bu kanunun amacı çek defterlerinin içeriklerine, çek düzenlemesine, kullanımına, çek hamillerinin korunmasına ve kayıt dışı ekonominin denetim altına alınması önlemlerine katkıda bulunmaya ilişkin esaslar ile çekin karşılıksız çıkması ve belirlenen diğer yükümlülüklere aykırılık hallerinde ilgililer hakkında uygulanacak yaptırımları belirlemektir. Bankalar çek hesabı açtırmak isteyenin yasaklı olup olmadığını araştırır ve kişinin ekonomik ve sosyal durumunun belirlenmesinde gerekli basiret ve özeni gösterir. Çek hesabı ilgilinin, vekilinin veya yasal temsilcisinin imzası olmadan açılamayacaktır. Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı bulunan gerçek kişinin yönetim organında görev yaptığı, temsilcisi veya imza yetkisi olduğu tüzel kişiye çek defteri verilmez. Tacir olan ve tacir olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekler, açıkça ayırt edilebilecek biçimde bastırılır. Çek hesabı ancak sahibinin veya yasal temsilcisinin yazılı talebi ya da mevduat veya katılım fonu zamanaşımı süresinin dolması üzerine kapatılabilir. Karşılığı bulunan çek, hesabının bulunduğu muhatap bankanın herhangi bir şubesine ibraz edildiğinde hamilin varsa vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenir. Karşılıksızdır işlemi muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında çek bedelinin karşılanmayan kısmıyla sınırlı olarak yapılır. Banka karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı ile ilgili ödemekle yükümlü olduğu miktarı, ancak ibraz eden hamile talep ettiği takdirde ödeyecek. Buna göre, banka, hamile, talebi halinde süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 600 lira veya üzerinde ise 600 lira, bu tutarın altındaysa çek bedelini ödeyecektir. Karşılığının kısmen bulunması halinde ise banka, çek bedeli 600 lira veya altındaysa, çek bedelini aşmamak koşuluyla kısmi karşılığı 600 liraya tamamlayacak bir miktarı, çek bedelinin 600 liradan fazla olması halinde çek bedelini aşmamak koşulu ile kısmi karşılığı ilave olarak 600 lira ödemekle yükümlü olacaktır. Hamilin talebi üzerinde karşılıksızdır işlemi çekin arka yüzüne tahsil için bankaya ibraz edildiği tarih, hesap durumu, bankanın yükümlülüğü çerçevesinde ödediği miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadı yazılarak banka yetkilisi tarafından imzalanarak yapılır. Muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutar dâhil, kısmi ödemelerin hamil tarafından kabul edilmemesi halinde karşılıksızdır işlemi yapılır. Banka çekin karşılığının hesapta bulunmasına rağmen hamiline ödenmesinin geciktirilmesi ve kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın hamile ödenmesinin gecikmesi halinde hamile her gün için binde üç gecikme cezası öder. Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresinde ibrazında, çekle ilgili olarak karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikâyeti üzerine her bir çekle ilgili olarak binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Para cezası çek bedelinin karşılıksız kalan kısmından az olamaz. Mahkeme ayrıca çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına hükmeder. Bu davalar, çekin tahsil için bankaya ibraz edildiği veya çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer ya da hesap sahibinin yahut şikâyetçinin yerleşim yeri mahkemesinde görülür. Çek karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmakla yükümlü kişi çek hesabı sahibidir. Çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını temsilci ya da vekil olarak tayin edemez. Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı bulunan kişi elindeki tüm çek yapraklarını ait oldukları bankaya iade etmekle yükümlüdür. Bu kişi yeniden çek hesabı açtıramaz. Yasaklı kişi kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde düzenlediği ancak henüz karşılığını tahsil edemediği çekleri, düzenleme tarihlerini, miktarlarını ve varsa lehtarlarını da göstererek muhatap bankaya liste halinde verir. Karşılıksız kalan çek bedelini, düzenleme tarihine göre kanuni ibraz tarihlerinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faizi üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi hakkında soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı, kovuşturmada davanın düşmesine, mahkûmiyet kararından sonra mahkeme tarafından hükmün tüm sonuçları ile ortadan kaldırılmasına karar verilir. Şikayetçinin şikayetinden vazgeçmesi halinde de söz konusu prosedür uygulanacaktır. Tacirin ticari işletmesiyle ilgili iş ve işlemlerde, ticari olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Tacir olmayan kişiye tacir kişiye verilmesi gereken çek defteri veren banka görevlisi hakkında elli günden yüzelli güne kadar adli para cezası hükmolunur. Karşılıksız çekle ilgili banka görevlilerine sorumluluklar yükleyen yasaya göre, bu sorumluluklarını yerine getirmeyen görevlilere çeşitli cezalar uygulanacaktır. Yasanın yürürlüğü girdiği tarihe kadar karşılıksız çek suçundan dolayı açılmış olan davalar bakımından asliye ceza mahkemesinin görevi devam edecektir.
