Yapı Kayıt Belgesi Nedir?
Kamuoyunda imar barışı olarak bilinen ve 18/05/2018 tarih ve 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı kanunun 16. Maddesi ile 3194 sayılı imar kanununa eklenen geçici 16. Maddeye göre;
“Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir.
İmar Barışı hakkındaki İmar Kanununun Geçici 16. maddesine uygun olarak Yapı Kayıt Belgesi alan kaçak veya ruhsata aykırı yapılar da yapı kullanma izni almış gibi bir hukuki duruma sahip olurlar.
7143 sayılı Kanunla 11 Mayıs 2018 tarihinde İmar Kanunu’na Geçici madde 16 eklenmiş ve bu maddede İmar Barışı adıyla anılan bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme ile ruhsatsız yapılan veya ruhsata aykırı yapılan yapılara ilişkin başvuranlara ilgili bedellerin ödenmesi ile bir af getirilmiştir. Ancak mevcut yapılara ilişkin bu af, yapıların ayakta durduğu süreçle sınırlı olup, yapı yeniden yapılmak istenirse var olan imar planlarındaki yapılaşma düzenine uyularak yeni yapı yapılabileceğinden yani mevcut yapıda elde edilmiş olan yapılaşma hakkı bina yeniden yapılırken korunmayacağı için bir imar affı değildir.
Yapı Kayıt Belgesinin Alınma Şartları Nelerdir?
Yapı kayıt belgesini alabilmek için uyulması gereken şartlar sırasıyla aşağıda bilginize sunulmuştur;
- Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapının Varlığı
- Yapının 31.12.2017 Tarihinden Önce Yapılmış Olması
- Yapının Yapı Kayıt Belgesi Düzenlenemeyecek Yerlerde İnşa Edilmemiş Olması
- Başvuru Yapılması
- Yapı Kayıt Belgesi Bedelinin Ödenmesi
Kimler Yapı Kayıt Belgesi Başvurusunda Bulunabilir?
Kanun koyuncu bu konuda “Yapı Kayıt Belgesi için yapı maliklerinden herhangi birisi veya vekili tarafından” başvuru yapılabileceği şeklinde düzenlemeye gitmiştir.
Kat Mülkiyeti olan tapularda her kat maliki kendi mülkiyetinde olan bağımsız bölüm için yapı kayıt belgesine başvurabilecektir. Elbirliği mülkiyetinde de maliklerden birinin başvurusu yeterli olacaktır.
Yapı Kayıt Belgesi Başvuru Nereye Yapılmalıdır?
Yapı Kayıt Belgesi için yapı maliklerinden herhangi birisi veya vekili tarafından, e-Devlet üzerinden Yapı Kayıt Sistemindeki Yapı Kayıt Belgesi formunun doldurulması suretiyle müracaatta bulunulabileceği gibi kurum ve kuruluşlara başvurulmak suretiyle de müracaatta bulunulabilir.
Yapı Kayıt Belgesi Başvuru Bedeli Nasıl Hesaplanır?
İmar Barışı Kanunu’nun 16/2’inci maddesinde, yapının bulunduğu arsanın 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranında alınacak kayıt bedeli üzerinden hesaplanacak bedelin ödenmesi halinde yapı kayıt belgesi verileceği düzenlenmiştir.
Yapı Kayıt Belgesinin Hukuki Sonuçları
Yapı kayıt belgesi alınmasının en önemli sonuçlarından birisi de, daha önce alınmış yıkım kararları ile para cezalarının iptali sonucunu doğurmasıdır. Geçici Madde 16/4’e göre, “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir”.
Kanun kapsamında yıkım kararları ve idari para cezalarının iptal edileceği düzenlenmişse de ceza davaları konusunda bir yoruma yer verilmemiş bu hususta kanun açık kapı bırakmıştır.
Bununla birlikte Yargıtay uygulamalarında Yapı Kayıt Belgesi alınması durumunda sanığın durumunun yeniden değerlendirilmesi[1] ve yapının ruhsata uygun hale getirilebilip getirilemeyeceğinin değerlendirilmesi gerektiği[2] yönünde yerel mahkeme bozma kararları mevcuttur.
Bununla birlikte 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 16’ıncı maddesine göre, bu nitelikteki yapılar için alınan Yapı Kayıt Belgesi, yapı ruhsatı bulunmayan ya da yapı ruhsatı bulunup da yapı kullanma izni olmayan yapıların,
- Yapı kullanma izni varmışçasına cins değişikliği yapılmasına ve kat mülkiyetine geçilebilmesine imkan tanımakta,
- Bu yapılara talep halinde su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilmekte,
- İşyeri açma ve çalışma ruhsatı yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın verilmektedir.
- Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni bulunmakla beraber, ruhsat ve eklerine aykırılık taşıyan yapılardaki aykırı imalatlar ise, yapı kayıt belgesiyle kayıt altına alınmak suretiyle hukuka uygun hale getirilmektedir.
Kısacası, ikinci grupta yer alan kişiler tarafından alınan Yapı Kayıt Belgesinin varlığı, yapıda var olan imar mevzuatına aykırılıkları hukuka uygun hale getirmekte; 3194 Sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının kendiliğinden hükümsüz hale gelmesi sonucunu doğurmaktadır.
- Yargıtay 12. CD 2019/1248 E. 2019/6950 K. 30.05.2019 Tarih ve Yargıtay 18. CD. 2019/2646 E. 2019/9286 K. 21.05.2019 Tarih
- Yargıtay 15. HD. 2018/1024 Es. 2018/3035 K. 12.07.2018 Tarih
