El atmanın önlenmesi durumu kişinin malına haksız olarak müdahale edilmesi durumunun engellenmesi olarak açıklanır. Mülkiyet hakkı mutlak bir haktır. Bu hak Türk Medeni Kanunun’da (TMK) mal sahibine yani malike mülkiyetinde bulundurduğu taşınmazlara karşı ortaya çıkan haksız iddialara karşı bazı yetkiler ile verilmiştir. TMK 683. madde gereğince mal sahibi malını haksız olarak elinde bulunduran kişilere karşı el atmanın önlenmesi davası açabilmektedir. Hukuki bir kamulaştırma yapılmayan mallara karşı mülkiyet konusu taşınmazlar üzerinde hak iddia edilmesi mülkiyet hakkını ihlal eden bir durum olduğundan ve Türk hukukunda kamulaştırılmasız el atma karşısında etkili hukuksal yöntemler olmamasından ötürü bu davalar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşınmaktadır. Mal sahibinin taşınmazları ile ilgili el atmanın önlenmesi davası açma sürecinde hukuki danışmanlık alması ve hak sahibinin hakkının hukuki yolların gerektirdiği şekilde aranması sürecin başarılı olması açısından gereklidir.
El Atmanın Önlenmesi Davasının Açılması
Hukuki danışmanlık sürecinde de görüleceği üzere malikin zilyetliğine ve bu suretle mülkiyet hakkına yöneltilen her türlü haksız saldırıyı bertaraf etmek, söz konusu saldırıyı sonlandırmak için açılan bu davalar farklı şekillerde açılabilir. El atmanın önlenmesi davasında söz konusu karşı tarafın müdahalesi devam ederken ya da sonlanmışken dava açılabilir. Davalının kusuruna dayanılmasına gerek olmasa da el atma haksız olmalıdır. Müdahale devam ederken açılan davalar müdahalenin sonlanması amacıyla açılırken müdahale sonlandıktan sonra açılan davalarda malik tazminat talebinde bulunabilir. Bahsi geçen müdahalenin yinelenmesi ile ilgili durumlar söz konusu olduğunda malik saldırının önlenmesi davası açabilir. Taşınmaza karşı yapılan el koyma ya da müdahaleye yönelik el atmanın önlenmesi davalarının açılabilmesi için herhangi bir süre kısıtlaması bulunmamaktadır. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu 38. Maddesi müdahalenin engellenmesi ya da zararın karşılanması ile ilgili dava açma süresini 20 yıl ile sınırlandırıyor iken bu madde Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Gerekli hukuki danışmanlık hizmetlerinin alınması ile birlikte dava açılma süreci başlatılır. ve deliller sunularak mahkemenin karar verme süreci başlatılmış olur.
El Atmanın Önlenmesi Davasında Hukuki Danışmanlık
El atmanın önlenmesi davasında dava açma hakkı mal sahibine aittir. Dava konusu olan taşınmaz kimin üzerine ise ya da kaç hisse sahibi varsa söz konusu hakka sahip olan kişiler tarafından dava açılması gerekmektedir. Davacı taraf davalı tarafın taşınmazlarına yapmış olduğu saldırıları ispatlamakla yükümlüdür. El atmanın önlenmesi davası sürecinde tarafların sunduğu deliller incelenmek sureti ile davanın seyri belirlenir. Dava sürecinde delil sayılabilecek belgelerin toplanıp mahkemeye sunulması işlemlerinde hukuki danışmanlık hizmetlerinden yararlanmak daha hızlı sonuç almanın önünü açacaktır. Malik bu davada hem mülkiyet hakkını hem de uğradığı saldırıyı ispat edecektir. Bu tür davalarda bilirkişi raporları, keşif çalışmaları, tanıkların ifadeleri, tapu kaydı gibi deliller büyük önem taşımaktadır. Bu delillerin usule uygun bir şekilde toplanması, bir araya getirilip sunulması işlemlerinde hukuki danışmanlık hizmetinin önemi büyüktür. Davalı tarafın da söz konusu taşınmaz ile ilgili delillerini sunarak kendini savunması gerekmektedir. Söz konusu taşınmazın kiralandığına dair belgeler, kira ödeme belgeleri el atmanın önlenmesi davalarında delil olarak kullanılır. Bilirkişi heyeti oluşturan mahkeme ihtiyaç duyulan keşif çalışmalarının yapılmasından sonra tanıkların ifadelerini de göz önünde bulundurup gerekli delil incelemesini yaptıktan sonra kararını açıklar.
